Μπορεί το παιχνίδι να ''σπάμε'' τα δάχτυλα μας για να κάνουμε πλάκα στην παρέα να είναι διασκεδαστικό αλλά όταν ο ήχος συνοδεύεται από πόνο μπορεί να προκαλέσει βλάβες στις αρθρώσεις.
Πότε το παιχνίδι αυτό είναι αθώο; Ποιους κινδύνους εγκυμονεί;
Στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί θα ενημερωθείτε για το ποιους κινδύνους κρύβουν τα κράκ των αρθρώσεων.
Όλοι έχουμε συναντήσει ανθρώπους που για να περάσουν την ώρα τους ή για να κάνουν εντύπωση στο περιβάλλον τους, τραβούν με κάποιο τρόπο τις αρθρώσεις των χεριών τους και παράγουν έναν ήχο που ομοιάζει με αυτόν που δημιουργείται όταν ανοίγουμε μπουκάλι με φελλό (ο όρος είναι εκπωμάτωση), ή σαν τον ήχο που κάνουν τα κρόταλα (αρχαία κρουστά όργανα, σαν τις σημερινές καστανιέτες).
Σπανιότερο είναι το φαινόμενο να παράγεται ο ίδιος ήχος μετά από κίνηση των ισχίων, των γονάτων, των σπονδύλων στον αυχένα ή την οσφυϊκή μοίρα της σονδυλικής στήλης, των ώμων, των κροταφογναθικών και άλλων αρθρώσεων.
Στην αγγλοσαξωνική ορολογία το φαινόμενο ονομάζεται "Cracking the knuckles”.
Σημαντικό είναι να τονισθεί ότι παρά τον ήχο, η άρθρωση είναι ανώδυνη κατά την κίνηση και διαφέρει από την επώδυνη άρθρωση της χρόνιας οστεοαρθρίτιδας των γονάτων, που παράγει, κατά την ψηλάφηση της έναν διαφορετικό ήχο, ο οποίος ονομάζετα «κριγμός».
Η ερμηνεία του φαινομενου δεν είναι ακόμη ξεκαθαρισμένη.
Φαίνεται ότι στις αρθρώσεις, λόγω της συνεχούς κίνησης τους, δημιουργούνται μικρές φυσαλλίδες που περιέχουν διάφορα αέρια, που ευρίσκονται φυσιολογικά διαλυμένα στο αρθρικό υγρό, όπως το διοξείδιο του άνθρακος, το οξυγόνο κα. Οι φυσαλίδες αυτές όταν συμπιεστούν κατάλληλα, διαρυγνύονται και παράγουν τον χαρακτηριστικό ήχο, διαφορετικής έντασης κάθε φορά.
Το πιο λογικό πάντως είναι ο ήχος να προέρχεται από στιγμιαίες προκλητές μετατοπίσεις των μικρών ή μεγάλων τενόντων και συνδέσμων που ευρίσκονται άφθονοι πέριξ των αρθρώσεων.
Στην βιβλιογραφία υπάρχουν λίγες μελέτες σχετικές με το «κροτάλισμα» των αρθρώσεων. Μια από τις πιο μεγάλες σε αριθμό περιστατικών είναι αυτή των Castellanos και Axelrod, το 1990 (1), που αφορούσε 300 άτομα, ηλικίας 45 ετών και άνω, εκ των οποίων οι 74 συνήθιζαν να «κροταλίζουν» τις αρθρώσεις τους για πολλά χρόνια.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι «κροταλίζουν» τις αρθρώσεις τους δεν παρουσιάζουν μεν μεγαλύτερα ποσοστά οστεοαρθρίτιδας των άκρων χειρών από τους άλλους, αλλά φαίνεται, σύμφωνα με τους συγγραφείς. ότι σε μεγάλες ηλικίες παρουσιάζουν σταθερά, ελαφρό οίδημα των άκρων χεριών τους και σημαντική δυσκολία να σφίξουν τις γροθιές τους.
Πιο πρόσφατα μια άλλη ομάδα ερευνητών (2) μελέτησε τις ακτινογραφίες των άκρων χειρών 214 ατόμων, ηλικίας από 50 έως 89 ετών, και αναζήτησε σημεία οστεοαρθρίτιδας σε άτομα που «κροτάλιζαν» συστηματικά τις αρθρώσεις των δακτύλων τους. Τα αποτελέσματά τους έδειξαν ότι, το «κροτάλισμα» των αρθρώσεων των άκρων χειρών δεν οδηγεί σε οστεοαρθρίτιδα.
Στην βιβλιογραφία αναφέρεται και το περιστατικό του γιατρού Donald Unger, ο οποίος για 60 χρόνια «κροτάλιζε» τα δάχτυλα του ενός μόνο χεριού του για να διαπιστώσει εάν θα πάθει περισσότερο οστεοαρθρίτιδα σε αυτό, συγκριτικά με το άλλο.
Ο συγκεκριμένος γιατρός απέδειξε τελικά ότι το «κροτάλισμα» των δακτύλων δεν προκαλεί οστεοαρθρίτιδα στα χέρια και για την προσπάθειά του, του απενεμήθει το αντι-Νόμπελ (Ig Nobel) Ιατρικής το 2009.
To τελικό συμπέρασμα είναι αυτό που έλεγαν οι Πόντιοι προγονοί μου «Τουζ τουζ και νε μέλ’ νε κερίν» για αυτούς που έκαναν «πολύ θόρυβο για τίποτα».
