Η πολυθρύλητη γέφυρα της Σμίξης αποτελούσε μέχρι τα τέλη του 19ου αι. και την κατασκευή της αμαξιτής οδού Νεάπολης - Καστοριάς το βασικότερο σημείο εισόδου στο οροπέδιο της Καστοριάς.
Κτισμένη σε νευραλγικό σημείο ανάμεσα από το Βογατσικό και το Κωσταράζι, από εδώ διερχόταν όλοι οι ταξιδιώτες, τα καραβάνια, τα στρατεύματα και οι χωρικοί της περιοχής.
Πλησίον υπήρχε ο ομώνυμος συνοικισμός Σμίξη, ένα από τα τρία πολίσματα που συγκρότησαν σύμφωνα με την παράδοση το Παλιό Κωσταράζι.
Η ονομασία αυτή προφανέστατα οφείλεται στην πλησιόχωρη συμβολή (σμίξη) του Αλιάκμονα με το ρέμα Γκιόλε, που όπως προαναφέρεται αποτελεί τη φυσική απορροή των πλεοναζόντων υδάτων της λίμνης Ορεστιάδας.
Σε αυτή την περιοχή ο ποταμός Αλιάκμονας ''στριμώχνεται'' και σχηματίζει διαδοχικές δίνες ανάμεσα στο βουνό του Βογατσικού και τους χαμηλούς λόφους της Ανασέλιτσας. Το έδαφος στα βόρεια και ανατολικά είναι επικλινές και βραχώδες, ενώ στα νότια και δυτικά πεδινό με καλλιέργειες.
Πρώτος ο Άγγλος περιηγητής W.M Leak αναφέρει την ύπαρξη του γεφυριού το 1805, χρονολογία που σαφώς αποτελεί terminus ante quem για την κατασκευή του.
Φαίνεται ότι αποτελούσε ένα ιδιαίτερο τοπόσημο της περιοχής καθώς το αναφέρουν διάφοροι άλλοι περιηγητές του 19ου και των αρχών του 20ου αι. που επισκέφθηκαν την Καστοριά, όπως ο Pouqueville, ο Boue, ο Νικολαΐδης, ο Σχινάς, ο Ζώτος Μολοσσός, ο Gopcevic, ο Ευαγγελίδης και ο Schultze - Jena. Σε περιόδους της Ύστερης Οθωμανοκρατίας στο σημείο υπήρχε ένα τούρκικο τελωνείο, το οποίο φυλασσόταν με ένα στρατιωτικό φυλάκιο που επόπτευε το πέρασμα.
Στη στενή αυτή θέση γινόταν συχνά ληστρικές επιθέσεις, ενώ στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο διαδραματίστηκαν εδώ σημαντικές μάχες με τα οθωμανικά στρατεύματα, όπως περιγράφουν τα απομνημονεύματα των πρωταγωνιστών.
Κτισμένη σε νευραλγικό σημείο ανάμεσα από το Βογατσικό και το Κωσταράζι, από εδώ διερχόταν όλοι οι ταξιδιώτες, τα καραβάνια, τα στρατεύματα και οι χωρικοί της περιοχής.
Πλησίον υπήρχε ο ομώνυμος συνοικισμός Σμίξη, ένα από τα τρία πολίσματα που συγκρότησαν σύμφωνα με την παράδοση το Παλιό Κωσταράζι.
Η ονομασία αυτή προφανέστατα οφείλεται στην πλησιόχωρη συμβολή (σμίξη) του Αλιάκμονα με το ρέμα Γκιόλε, που όπως προαναφέρεται αποτελεί τη φυσική απορροή των πλεοναζόντων υδάτων της λίμνης Ορεστιάδας.
Σε αυτή την περιοχή ο ποταμός Αλιάκμονας ''στριμώχνεται'' και σχηματίζει διαδοχικές δίνες ανάμεσα στο βουνό του Βογατσικού και τους χαμηλούς λόφους της Ανασέλιτσας. Το έδαφος στα βόρεια και ανατολικά είναι επικλινές και βραχώδες, ενώ στα νότια και δυτικά πεδινό με καλλιέργειες.
Πρώτος ο Άγγλος περιηγητής W.M Leak αναφέρει την ύπαρξη του γεφυριού το 1805, χρονολογία που σαφώς αποτελεί terminus ante quem για την κατασκευή του.
Φαίνεται ότι αποτελούσε ένα ιδιαίτερο τοπόσημο της περιοχής καθώς το αναφέρουν διάφοροι άλλοι περιηγητές του 19ου και των αρχών του 20ου αι. που επισκέφθηκαν την Καστοριά, όπως ο Pouqueville, ο Boue, ο Νικολαΐδης, ο Σχινάς, ο Ζώτος Μολοσσός, ο Gopcevic, ο Ευαγγελίδης και ο Schultze - Jena. Σε περιόδους της Ύστερης Οθωμανοκρατίας στο σημείο υπήρχε ένα τούρκικο τελωνείο, το οποίο φυλασσόταν με ένα στρατιωτικό φυλάκιο που επόπτευε το πέρασμα.
Στη στενή αυτή θέση γινόταν συχνά ληστρικές επιθέσεις, ενώ στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο διαδραματίστηκαν εδώ σημαντικές μάχες με τα οθωμανικά στρατεύματα, όπως περιγράφουν τα απομνημονεύματα των πρωταγωνιστών.
Διαβάστε τη συνέχεια στο http://istorikakastorias.blogspot.gr/2014/12/2.html
* Το σκίτσο της αρχικής φωτογραφίας της ανάρτησης, αναπαριστά τη γέφυρα της Σμίξης και είναι του Γ. Γκολόμπια
